Obszary ryzyka

Poniżej przedstawiono poszczególne obszary Modelu ryzyka wraz z maksymalną i bieżącą ekspozycją na ryzyko w ramach danej kategorii

Ryzyka w obszarze strategicznym:

Grupa Enegra

Na poziomie Grupy Energa istotne ryzyka w obszarze strategicznym dotyczą:

  • Działalności badawczo-rozwojowej i innowacyjnej
  • Modelu zarządzania jakością obsługi klienta
  • Systemu nadzoru właścicielskiego
  • Efektywności systemu zarządzania przez cele

Segment Dystrybucji

W Segmencie Dystrybucji istotnym ryzykiem jest obranie nieoptymalnego kierunku rozwoju sieci dystrybucyjnej. Niepoprawna priorytetyzacja przedsięwzięć inwestycyjnych, niewłaściwe szacowanie wartości inwestycji czy nieoptymalne decyzje co do wyboru stosowanej technologii mogą prowadzić do:

  • Wyższych kosztów z tytułu strat sieciowych
  • Roszczeń finansowych wytwórców
  • Obniżenia bezpieczeństwa pracy sieci

Segment Wytwarzania

Dla Segmentu Wytwarzanie kluczową kwestią jest planowanie sposobu funkcjonowania w przyszłości spółki Energa Elektrownie Ostrołęka oraz zapewnienie środków na realizację obranej strategii. Niedostosowanie się do zmieniających warunków rynku oraz otoczenia prawno-regulacyjnego skutkować mogą:

  • Stratami finansowymi
  • Zagrożeniem ciągłości i jakości dostaw, usług
  • Utratą możliwych korzyści.

Segment Sprzedaży

Czynniki ryzyka rynkowego związanego z handlem energią elektryczną i paliwami, to głównie:

  • Nieoczekiwana zmienność cen
  • Brak wystarczającej płynności na rynku terminowym i SPOT
  • Zmienność generacji OZE
  • Niedopasowanie strategii kontraktacji energii elektrycznej i gazu
  • Niedopasowanie prognoz potrzeb odbiorców na energię elektryczną i paliwo gazowe.

Ryzyka w obszarze operacyjnym:

Wystąpienie zdarzeń losowych takich jak: awarie, anomalie pogodowe, czynniki atmosferyczne
czy też działanie osób trzecich
Mogą one wpływać na bezpieczeństwo oraz ciągłość produkcji i dostaw energii elektrycznej o odpowiednich parametrach jakościowych do odbiorców. Miernikami tego ryzyka w obszarze dystrybucyjnym są wskaźniki SAIDI i SAIFI. W obszarze wytwarzania kluczowe są z kolei dane dotyczące odchyleń od planów produkcji, a także wskaźniki informujące o liczbie awarii / zdarzeń ograniczających dyspozycyjność czy czasie trwania awarii / zdarzeń ograniczających dyspozycyjność. W celu zabezpieczenia wprowadzono wysoki stopień regulacji tego obszaru.
Awarie urządzeń wytwórczych i instalacji pomocniczych
Skutki materializacji tego ryzyka to m.in. nieosiągnięcie zakładanych celów strategicznych, nieuzyskanie oczekiwanych parametrów finansowych inwestycji czy wdrożenie nieefektywnej technologii. W celu zabezpieczenia przed ryzykiem, w procesie wykorzystywane są sprawdzone technologie oraz sprawdzeni wykonawcy, a pełna kontrola inwestora nad wykonaniem prac obniża dodatkowe koszty pracy na starych obiektach.
Brak ciągłości działania i błędy w rozliczeniach z klientami
Do najistotniejszych skutków tego ryzyka można zaliczyć: kłopoty z płynnością, utratę marży, spowodowaną wyborem innego sprzedawcy przez niezadowolonych klientów, dodatkowe koszty, spowodowane koniecznością zwiększenia ilości pracowników, niezbędnych do obsługi zwiększonej ilości reklamacji klientów. Prowadzenie projektu w zakresie budowy i wdrożenia w Grupie Energa systemu obsługi sprzedaży, obejmującego system bilingowy i CRM, wiąże się z koniecznością zintegrowania systemów IT oraz migracją dużej liczby klientów, przez co zwiększone jest prawdopodobieństwo materializacji tego ryzyka. W celu pomiaru ryzyka stosowane są wskaźniki finansowe i ekonomiczne, jak również wskaźniki rynkowe.
Ryzyka dotyczące obszarów funkcjonalności, integracji i danych w systemach IT w Grupie Energa
Decentralizacja obszaru IT w Grupie spowodowała obniżenie skuteczności mechanizmów kontrolnych. W celu zabezpieczenia przed ryzykiem podjęto działania zmierzające do poprawy ich skuteczności. W 2015 roku przeprowadzony został przegląd obszaru IT Grupy Energa. Przygotowano rekomendację docelowego modelu operacyjnego IT, przeprowadzono również aktualizację regulacji wewnętrznych dotyczących architektury korporacyjnej IT.
Ryzyka związane z procesem zakupowym
Nieprawidłowa, bądź nieefektywna realizacja procesu zakupowego może wpłynąć na jakość świadczonych usług, na zakup produktów o nieprawidłowych parametrach technicznych lub jakościowych, jak również może wiązać się z koniecznością zapłaty kar umownych lub kosztów sądowych. W celu zabezpieczenia w poszczególnych spółkach funkcjonują odpowiednie regulacje wewnętrzne, które wyznaczają standardy w prowadzeniu postepowań zakupowych.

Ryzyka w obszarze prawno- regulacyjnym:

Decyzje władz i organów administracji w Polsce
Plany konsolidacji i zaangażowania sektora energetycznego w górnictwo mogą zmienić postrzeganie profilu inwestycyjnego Grupy Energa przez akcjonariuszy. Dodatkowo, na postrzeganie Grupy wpływ może mieć istotny wzrost planów inwestycyjnych lub akwizycyjnych, przy spadku cen energii i wzroście cen CO2.
Kierunki zmian regulacji prawnych
Niestabilne otoczenie prawne stanowiące podstawę funkcjonowania sektora energetycznego jest istotnym zagrożeniem dla Grupy Energa. Zaangażowanie Energa SA oraz Liderów Segmentów w proces legislacyjny aktów prawnych oraz prace organizacji branżowych jest mechanizmem zabezpieczającym w tym zakresie. Na bieżąco prowadzona jest również analiza jakościowa proponowanych zmian w prawie i badany jest ich wpływ na wynik finansowy Grupy.
Ujawnianie informacji i materiałów podlegających prawnej ochronie
Konsekwencją może być zmniejszenie przewagi konkurencyjnej na rynku, utrata danych i uprawnień, a nawet wstrzymanie przez GIODO możliwości przetwarzania zbioru danych osobowych, co wiąże się z przerwaniem ciągłości działania Segmentu Sprzedaży. W Grupie Energa funkcjonuje specjalistyczna spółka informatyczna, która prowadzi bieżące monitorowanie funkcjonowania aplikacji i infrastruktury teleinformatycznej Grupy.
Stan prawny nieruchomości wykorzystywanych pod urządzenia elektroenergetyczne
Stan faktycznych roszczeń sądowych i pozasądowych kierowanych przeciwko spółkom dystrybucyjnym z tytułu pobudowania urządzeń sieciowych bez tytułu prawnego zwiększa się każdego roku. Z drugiej strony podejmowane są próby kompleksowych porozumień z większymi podmiotami. Koordynacja postępowań sądowych, arbitrażowych i administracyjnych w Grupie, monitorowanie i raportowanie wartości przedmiotów sporów oraz inne działania podejmowane zarówno przez Energa SA, jak i spółki, będące stroną postępowań, mają na celu mitygację ryzyka oraz rozstrzygnięcie ewentualnych sporów sądowych w sposób pożądany przez Grupę.

Ryzyka w obszarze finansowym:

Prawidłowa kalkulacja cen sprzedaży, która przekłada się wprost na wyniki osiągane przez Spółkę ENERGA-OBRÓT SA.
Obowiązek uzyskania od Prezesa URE zatwierdzenia stawek w taryfie powoduje, iż w przypadku decyzji odmownej i zakończenia postępowania, występuje niemożność fakturowania klientów za zrealizowaną sprzedaż, a w konsekwencji brak przychodów. Może dojść również do sytuacji, iż zatwierdzone przez Prezesa URE stawki w taryfie nie będą gwarantowały opłacalności sprzedaży. Grupa prowadzi bieżący benchmark rynku, natomiast możliwości dotyczące obiektywnej oceny są ograniczone. Stosowane mierniki ryzyka to m.in. ilość zaakceptowanych ofert, wskaźniki finansowe i ekonomiczne, w tym poziom zakontraktowanej marży oraz wskaźniki rynkowe, takie jak wartość rynku, udział czy wzrost rynku.
Utrata wolumenu sprzedaży energii elektrycznej i udziałów na rynku
Wyższa świadomość klientów, jak również zwiększona konkurencja mogą wpływać na obniżenie poziomu przychodów. W celu pomiaru ryzyka badany jest poziom odejść dotychczasowych klientów oraz liczba pozyskanych klientów. Aktualnie stosowane mechanizmy kontrolne pozwalają ograniczyć ryzyko, natomiast niezbędny jest ciągły monitoring rynku oraz dalsze usprawnianie funkcjonujących rozwiązań. Realizowane są projekty marketingowe i produktowe, mające na celu utrzymanie klientów.
Poziom cen produktów (energia elektryczna, prawa majątkowe, CO2)
Obserwowane na rynku istotne wahania mogą przełożyć się na duże odchylenia planowanego przychodu. W celu zabezpieczenia przed ryzykiem monitorowane jest w kształtowanie się cen na rynku, zaś realizacja transakcji planowana jest w taki sposób, aby uniknąć nałożenia się negatywnych tendencji zmian cen wszystkich produktów jednocześnie.

Podmioty wchodzące w skład Grupy Energa wstępują w różnego rodzaju umowy finansowe, które generują ryzyka finansowe i rynkowe. Do najważniejszych możemy zaliczyć:

Ryzyko stopy procentowej

Ryzyko zmiennej stopy procentowej wynikające z zawartych zobowiązań dłużnych dotyczy wyłącznie stóp opartych o stawkę WIBOR. W przypadku zobowiązań w walucie euro Grupa Energa posiada zaciągnięte zobowiązanie finansowe wynikające z emisji euroobligacji oparte o stały kupon. Stosowana w zakresie ryzyka stopy procentowej polityka przewiduje ograniczanie ryzyka wahań stóp procentowych poprzez utrzymywanie części zadłużenia oprocentowanego stałą stopą procentową. W ramach tych założeń w II kwartale 2014 roku zawarto 2-letnie transakcje IRS zabezpieczające ryzyko zmiany stóp procentowych WIBOR 3M, o które oparte są zobowiązania dłużne wyrażone w zł.

W związku z wdrożeniem rachunkowości zabezpieczeń Grupa Energa identyfikuje również ryzyko stopy procentowej związane z zawartymi transakcjami zabezpieczającymi CCIRS i IRS, nie wpływającą na wynik finansowy Grupy.

Ponadto poziom stóp procentowych ma bezpośredni wpływ na WACC podawany przez Prezesa URE do kalkulacji zwrotu z WRA wliczonego w taryfę ENERGA-OPERATOR SA.

Ryzyko walutowe
W obszarze finansowym ryzyko walutowe związane jest przede wszystkim z zaciąganiem i obsługą przez Grupę Energa zobowiązań dłużnych w walutach obcych w ramach ustanowionego Programu emisji euroobligacji EMTN. Dodatkowo, wybrane podmioty z Grupy Energa posiadają nadwyżki walutowe, wynikające czy to z prowadzonej działalności operacyjnej, czy inwestycyjnej. Grupa Energa monitoruje ryzyko walutowe i zarządza nim przede wszystkim poprzez zawarte transakcje zabezpieczające CCIRS i wdrożoną rachunkowość zabezpieczeń.
Ryzyko kredytowe

Ryzyko kredytowe jest związane z potencjalną trwałą lub czasową niewypłacalnością kontrahenta. Powstaje w wyniku niemożności dokonania zapłaty przez drugą stronę umowy, a maksymalna ekspozycja na to ryzyko równa jest wartości bilansowej nabytych instrumentów.

Celem minimalizacji ryzyka kredytowego prowadzony jest cykliczny monitoring ratingów instytucji finansowych, z którymi współpracuje Grupa Energa. Z ryzykiem kredytowym mamy również do czynienia w przypadku środków zaangażowanych w jednostki uczestnictwa dedykowanego Grupie Energa funduszu Energa Trading SFIO. Zgodnie z przyjętą polityką inwestycyjną fundusz inwestuje środki w aktywa, jakimi są bony i obligacje skarbowe oraz komercyjne instrumenty dłużne. Ryzyko kredytowe związane z inwestycjami w bony i obligacje skarbowe jest odniesione do ryzyka wypłacalności Skarbu Państwa. Ryzyko kredytowe związane z inwestycjami w komercyjne instrumenty dłużne jest mitygowane poprzez odpowiednio określoną politykę inwestycyjną funduszu.

Ryzyko związane z płynnością

Ryzyko utraty płynności finansowej związane jest z możliwością utraty zdolności do terminowej obsługi bieżących zobowiązań lub utratą potencjalnych korzyści wynikających z nadpłynności.

Spółki Grupy Energa monitorują ryzyko utraty płynności przy pomocy narzędzia okresowego planowania płynności. Celem Grupy jest utrzymanie równowagi pomiędzy ciągłością a elastycznością finansowania, poprzez korzystanie z rozmaitych źródeł finansowania.

Grupa Energa w celu efektywnego zarządzania płynnością spółek Grupy wykorzystywała mechanizm emisji krótkoterminowych obligacji, których propozycja nabycia była kierowana przez emitenta – spółkę Grupy wyłącznie do pozostałych spółek.

Dodatkowo, Energa zawarła z kilkoma instytucjami finansowymi umowy kredytowe, które stanowią potencjalne źródło środków do natychmiastowego wykorzystania. W razie konieczności wykorzystania nadwyżek środków pieniężnych, powołany do życia fundusz Energa Trading SFIO umożliwia umarzanie jednostek w każdym momencie i pozwala zachować nieograniczony i szybki dostęp do ulokowanych w nim środków.

Zobacz też